Op Facebook zijn er vele groepen te vinden over het vissen op karper van algemene tot meer gespecialiseerde aard. We volgen een aantal van deze groepen om te kijken wat er zoal leeft in de karperwereld. Alhoewel er vooral foto’s van fraaie vangsten te zien zijn, lees je af en toe ook interessante berichten. Soms kom je echter een bericht tegen dat gebaseerd is op een iets te voorbarige conclusie. Bijvoorbeeld stellingen die de wereld in geholpen worden op basis van anekdotisch bewijs, of die met geen mogelijkheid te verifiëren zijn. Maar er zijn ook, misschien nog wel meer, broodjeaapverhalen. Dan hebben we het over beweringen die gewoonweg niet kloppen, maar die o zo makkelijk een eigen leven kunnen gaan leiden. Zo lazen we dat onthaakmatten ziektes zouden verspreiden, als argument om maar geen onthaakmat meer te gebruiken. Een broodjeaapverhaal ten top.

De kans dat er ziektes worden overgebracht door een onthaakmat is klein. De kans dat dit gebeurt met een schepnet is wat groter, maar ook bij netten is deze kans nog steeds klein als er in het water geen aantoonbare ziektes voorkomen.

• Een onthaakmat blijft over het algemeen op de kant en komt niet direct in contact met het viswater. De kans op eventuele besmetting wordt alleen hierdoor al heel klein. Dit in tegenstelling tot een schepnet, die wel direct in contact komt met het viswater. Tenzij je niks vangt natuurlijk.
• De structuur van een onthaakmat is glad, moeilijk doordringbaar voor bacteriën en droogt snel op. Hierdoor kan er gemakkelijk desinfecterend uv-licht uit de omgeving bij komen. Samen met de droge omgeving zorgt dit ervoor dat bacteriën zich niet kunnen delen en ten slotte afsterven. In een netstructuur, zoals bij een schepnet, gedijen bacteriën wat beter omdat ze in de vezel van het net kunnen doordringen die moeilijker opdroogt. Ook dringt er tussen de vezels minder licht door, waardoor uv-straling er moeilijker bij kan komen. Het is dus aan te raden om je schepnet af en toe uit te spoelen in een sopje en te laten drogen in de zon.
• Een virus heeft een geschikte levende gastheer nodig om zich te verspreiden. Zonder gastheer, zoals bijvoorbeeld een karper, kunnen ze niks. In dood organisch materiaal kan een virus zich al niet voortplanten, laat staan in een onthaakmat. Voor een schepnet geldt hetzelfde verhaal. Daarbij komt nog dat een virus een soort eiwit is die bij enige verwarming al gauw het loodje legt.
• Elk water is in meer of mindere mate besmet met bacteriën, virussen en parasieten, en de weerstand (gezondheid, balans) van het geheel (het ecosysteem), is bepalend of er al dan niet een ziekte uitbreekt. De kans op natuurlijke besmetting door watervogels, ratten en insecten (om maar wat te noemen) is vele malen groter dan door een onthaakmat die op de kant ligt.
• Mocht je ergens hebben gevist waar (het vermoeden bestaat dat er) een ziekte heerst, dan is het uiteraard wel aan te raden om de onthaakmat, maar vooral ook je schepnet, in een sopje uit te spoelen en te laten drogen in de zon. Definitief ontsmetten kan met Halamid-d of Virkon S. Voorkomen is beter dan genezen, en is niks meer dan verantwoord vissen.
  Eigenlijk is het altijd een goed idee om af en toe je onthaakmat en schepnet uit te spoelen in een sopje; het voorkomt namelijk nare geurtjes en je spoelt zo ook vuil en zand weg waardoor je spullen langer meegaan.
• Al het bovenstaande staat natuurlijk los van ziektes die uitbreken door het uitzetten van zieke of besmette vissen, wat te allen tijden voorkomen dient te worden.

Dus dat een onthaakmat ziektes verspreidt is een broodjeaapverhaal, en kan daarom nooit een argument zijn om geen onthaakmat te gebruiken. Neem dan ook meteen je schepnet maar niet meer mee.