Na verscheidende viswateren leeggeroofd te zien worden van alle vis tot 45 cm, door aalscholvers, is Karper Idee op internet gaan zoeken naar meer informatie over deze beschermende vogel. Dit werd een verbazingwekkende trip langs diverse vogelsites waar we steeds weer andere informatie, en flauwekul, lazen die niet strookt met onze praktijkervaringen met deze vogel. We kwamen al snel tot de conclusie dat de informatie op sommige sites over de aalscholver niet echt serieus is te nemen door teksten als “ze eten alleen zieke visjes” en dergelijke. Het lijken over het algemeen aannames te zijn die als feiten worden bestempeld, met waarschijnlijk als doel niemand wakker te schudden zodat de aalscholver zijn discutabele beschermde status behoudt.
We hebben hier meerdere rapporten liggen van viswateren waar tijdens een visstandbemonstering geen enkele (!) vis tussen de 10 en 45 cm werd gevangen. Ook hebben we lijdzaam moeten toezien hoe enkele honderden karpertjes van rond de 35 tot 40 cm in één winter zo goed als allemaal zijn verorberd in een oogstrelend mooi putje. Met eigen ogen hebben we gezien hoe een karper van ver over de 40 cm naar binnen werd gewerkt. En dit zijn slechts enkele van vele praktijkvoorbeelden die theoretisch door een simpele rekensom worden gestaafd. Een aalscholver heeft namelijk 500 tot 1000 gram voedsel (vis) per dag nodig. Zo huisde er (in een paar door aalscholverpoep wit uitgeslagen bomen) 12 aalscholvers rond een put van 3 ha waar een visstandbemonstering is gedaan. Deze 12 vogels hebben op jaarbasis een dikke 3000 kg (!) aan vis nodig, en dan ronden we het nog flink naar beneden af. Uiteraard was deze put niet toereikend in deze voedselvoorziening, met als gevolg dat vis tussen 10 en 45 cm zo goed als helemaal verdwenen was. Het gevolg hiervan is een verstoord ecosysteem. Doordat een breed gedeelte van de top van de voedselketen flink is geëlimineerd, komt er een flinke deuk in de afbraak van voedingstoffen. Simpel gezegd wordt een groot gedeelte van het organisch materiaal niet meer opgegeten (waardoor het wordt omgezet in biomassa en bewegingsenergie) maar rot het langzaam weg. Het gevolg is een toename van de voedingsstoffen die plagen van bijvoorbeeld blauwalg kan veroorzaken. Bovendien horen er gewoon vissen te zwemmen van 10 tot 45 cm, anders sterft de vis totaal uit omdat de grotere vissen ook niet het eeuwige leven hebben.
Op de diverse vogelsites echter lees je niks over de totale leegvraat van diverse viswateren, wat deze vogels toch echt op hun geweten hebben. Hooguit lees je wat over de concurrentie met beroepsvissers, maar dat is alleen op zeer groot (doorstromend) water. Alhoewel hier ook flink wat schade wordt aangericht, zowel door aalscholvers als de beroepsvisser, is er geen woord te lezen over de kleinere viswateren. En wat is klein? De diverse onderzoeken waar wij zelf bij aanwezig waren zijn uitgevoerd op wateren tussen de 3 en 10 ha. Vogelbescherming Nederland komt, zoals ze zelf zeggen, alleen met feiten over de brug over aalscholvers. Bij deze benoemen we een feit dat structureel ontbreekt: de aalscholvervraat die complete (kleinere) ecosystemen uit balans trekt, met alle gevolgen van dien voor de natuur en de sportvisser. Alles bij elkaar opgeteld steekt wat ons betreft de vogelbescherming en aanverwanten hun kop in het zand om dit niet te willen zien. Want als complete (onderwater) ecosystemen worden verstoord is er hoe dan ook sprake van een plaag. En een plaag is per definitie nooit goed. Op de lange termijn ondervindt ook de aalscholver zelf hier hinder van. Als we te lang wachten met het vinden van een gezonde balans tussen viswater en aalscholvers, dan hebben beide partijen op den duur niks meer om naar uit te kijken. Hopelijk wordt dat voorkomen en opent iedereen zijn ogen over deze problematiek.
Want zoals Sportvisserij Nederland zegt: “Aalscholvers horen net als futen, reigers, ijsvogels en andere visetende vogels in de natuur thuis. Er zijn echter situaties waarin aalscholvers een negatief effect hebben op de visstand. Dan moet het mogelijk zijn om beschermende maatregelen te nemen.”
Wat ons betreft moet de aalscholver zijn beschermende status verliezen, zodat de verhouding tussen aalscholvers en viswater, indien er sprake is van een overduidelijke plaag, in een gezonde balans kan worden gebracht.