De opmars van kreeften in diverse Nederlandse viswateren zou je waarschijnlijk niet ontgaan zijn. Vooral de uit Noord-Amerika overgekomen rode rivierkreeft is op veel plaatsen een flinke plaag geworden. Niet goed voor het viswater, en het is tevens zeer lastig om een karper te vangen tussen deze gewervelde lastposten. De kreeften lusten namelijk ook graag een boilie of ander haakaas. In extreme gevallen is zelfs binnen 5 minuten het haakaas opgevreten. Maar toch is het mogelijk om tussen de kreeften karpers te vangen. Maar het vergt wel de nodige voorbereiding vooraf om het de kreeften een stuk lastiger te maken.

De rode rivierkreeft, een groeiend probleem

Van nature uit komen kreeften voor in Nederland. We kunnen ons nog goed herinneren dat de aanwezigheid van kreeften stond voor een goede waterkwaliteit. Alleen is door het ongewild ‘uitzetten’ van exoten, zoals de rode rivierkreeft, de inheemse rivierkreeft bijna uitgestorven. Deze nieuwkomelingen zijn namelijk dragers van de kreeftenpest. Deze ziekte is voor de inheemse kreeften, zoals de Europese rivierkreeft, dodelijk. De rode rivierkreeft zelf is resistent hiervoor en kan zich dus zonder concurrentie van soortgenoten voortplanten tot meestal een flinke plaag. Er zijn gevallen bekend van gemiddeld 3 volwassen kreeften per m². Dit staat gelijk aan maar liefst 30.000 kreeften per hectare viswater! Die vang je niet even 1-2-3 weg met een hengeltje. En dat merk je niet alleen door een kijkje te nemen onder water, maar ook vanaf de waterkant. Lelies verdwijnen, kanten zakken in door de holen die ze graven en de aanwas van jonge vis is zo goed als afwezig door de vraat van kuit. En ze maken het de karpervissers dermate lastig dat, zonder aanpassingen, het vangen van een karper bijna onmogelijk wordt. Een rivierkreeft eet namelijk zowat alles, ze staan immers erg laag in de voedselketen. Zorgvuldig uitgekozen haakaas, dat is dan natuurlijk helemaal een feestmaal voor deze beesten. En met een dermate hoge bezetting hebben ze dit binnen luttele minuten gevonden. Tijd voor maatregelen dus!

Pelletstoppers

De allereerste stap die je neemt als er kreeften op de stek zitten is het fixeren van het aas met een pelletstopper aan de hair. Kreeften zijn er namelijk heer en meester in om een boiliestoppertje er tussenuit te peuteren. Als een kreeft schrikt en/of wil vluchten, zal hij de boilie mee proberen te nemen. Dit resulteert in een stootje op de lijn en een boilie die een stukje verder van de hair is geschoven. Dit gaat net zolang door totdat de boilie loskomt van de hair. Een pelletstopper voorkomt dit euvel voor langere tijd. Je kan in plaats van een pelletstopper ook een hair extender gebruiken. Zijn er kreeften op de stek aanwezig, ook al zijn het er maar enkele, dan is het dus aan te raden om altijd een pelletstopper te gebruiken.

Toevoegen van additieven aan je aas en voer

Kreeften zijn de opruimers bij uitstek van organisch afval, ze struinen de bodem af op zoek naar dood of rottend organisch materiaal. Deze groep dieren, die onderin de voedselketen verblijven, zijn dus gemaakt om alles wat eetbaar is op hun pad te verteren. Dat er additieven (hulpstoffen) bestaan die de kreeft niet lust maar waar de karper, die hoger in de voedselketen staat, wel verzot op is, is volstrekt onlogisch en dus zeer onwaarschijnlijk. Dat zou namelijk de natuur op zijn kop zijn. Meldingen van additieven die de kreeft niet lust, of zelfs verjaagt, zijn nooit bewezen. Meestal zijn het vangsten van karper uit een water waar wel kreeft zit maar waar het (nog) geen plaag is, of gewoon broodjeaapverhalen die hun eigen leven zijn gaan leiden. Het is dus waarschijnlijk zonde van je tijd en geld om levertraan, koffie, knoflook, kurkuma (om maar wat te noemen wat we zoal als ‘kreeftenverjagers’ tegenkomen) door je aas of voer te doen. De enige die er blij van worden zijn de kreeften.

Popup

We horen weleens dat kreeften lastig uit de voeten kunnen met een harde popup. Reden temeer om dit eens uit te testen door een harde, fel-roze 15 mm popup, gemonteerd aan een lange chodrig op de helikoptermontage, midden tussen de kreeften te leggen. Al binnen enkele minuten zagen we aan de vele stootjes op de lijn dat de kreeften in elk geval de popup erg interessant vonden. En niet alleen interessant, maar ook erg lekker. De popup werd namelijk binnen een halfuur meer dan gehalveerd. Weliswaar een stuk langzamer dan bij een onbeschermde zachtere boilie, maar uiteraard was dit verre van ideaal. Het totale drijfvermogen van de popup neemt zo ook geleidelijk af, waardoor de aanbieding te zwaar wordt voor de popup en deze letterlijk zinkt. Hierdoor verliest de popup-rig totaal zijn doeltreffendheid en de  kreeften kunnen ook steeds gemakkelijker bij de popup komen. Dus het standaard inzetten van een harde popup op een stek waar een kreeftenplaag heerst, is geen goed idee.

Het haakaas wapenen

Een oplossing kan zijn het ontoegankelijk maken van het haakaas voor de kreeften. Hiervoor zijn verschillende producten op de markt die zich vooral op het gebruik van boilies richten. Ook niet verwonderlijk, want het merendeel van de karpervissers vist met boilies en die zijn nu eenmaal makkelijker te beschermen tegen kreeftvraat dan bijvoorbeeld een sliert mais. Al deze producten hebben één ding gemeen: ze komen om de boilie heen te zitten zodat de kreeft er niet bij kan, maar laten geur- en smaakstoffen van de boilie gewoon door.  Deze producten kan je onderverdelen in krimpkous met gaatjes die je om de boilie stoomt, en een netstructuur die je om de boilie knoopt.

Onze ervaring is, tot nu toe, dat ook krimpkous of netjes worden aangevreten doordat kreeften het aas door de gaatjes in het materiaal blijven herkennen als voedsel, en ze dus hun best blijven doen om erbij te komen. En mocht een kreeft het opgeven, dan staat de volgende al klaar. Gevolg is een gewapend aas dat voortdurend wordt belaagd door de kreeften. Het gaat zeker langer mee omdat het meeste materiaal behoorlijk stug is, maar toch is dit niet bevorderlijk voor een aanbeet van een karper. Gewoon omdat er de hele tijd kreeften bovenop het aas liggen. Uiteraard kunnen er zo karpers gevangen worden, maar ideaal is het niet.

Tijgernoten

Een harde tijgernoot, dat zal weleens goed kunnen werken. En inderdaad, de kreeften hebben hiermee al meer moeite dan met een harde popup. Maar ze geven niet op, en ook de tijgernoot moest er na een uur aan geloven. Valt het aantal kreeften op de stek mee dan zou dit aas redelijk goed inzetbaar kunnen zijn. En een sliert tijgernoten, goed tegen elkaar op de hair gefixeerd, zou ook in je voordeel kunnen werken. Probeer ook de zo rond mogelijke exemplaren te gebruiken als haakaas. Maar gaat het om een echte kreeftenplaag, dan moeten er toch andere maatregelen genomen worden. Tenzij je binnen elk half uur de hair van nieuwe tijgernoten wilt voorzien.

Vissen met grote ballen deeg

Het actief vissen met grote ballen deeg is een methode die stamt uit de oertijd van het karpervissen. Een haak verstopt in een bal deeg met als beetverklikker een aluminium waker tussen startoog en molen. Deze actieve visserij levert nog steeds verrassend vaak goede resultaten op. Je kunt hier meer over lezen in het artikel over de basisprincipes van freelining. En, daar gaat dit artikel tenslotte over, een bijkomend voordeel is dat deze methode goed werkt om karpers te vangen tussen de kreeften. Je krijgt uiteraard weer stootjes van de aanwezige kreeften, maar een bal deeg ter grootte van een kippenei is niet binnen vijf minuten verdwenen. Het verversen van het deeg moet wel sneller gebeuren, maar we hebben op deze manier toch menig karper tussen de kreeften weten te verschalken.

Vissen aan de oppervlakte

Geheel logisch dat je tijdens een kreeftenplaag prima aan de oppervlakte kan vissen. Op mooie warme dagen loont het vaak om er actief met drijvend aas op uit te trekken. Een uitgelezen kans om op een door kreeften geteisterd water relatief makkelijk karper te vangen! Zit het weer niet mee of zie je geen karpers aan de oppervlakte azen? Soms doet drijvende (honden)brokjes strooien op strategische plekken (zoals leliebedden, inhammetjes, een kaamlaag etc.) dat plotsklaps veranderen. Hoe het één en ander aan te pakken is, is te lezen in het artikel over het karpervissen met drijvende hondenbrokjes.

Imitatieaas

Voor velen is het (niet) vissen met imitatieaas een kwestie van vertrouwen. Een stinkende boilie schept nu eenmaal sneller vertrouwen dan een blokje kunststof. Maar imitatieaas vangt karper. En vaak nog goed ook. En dat komt goed uit, want de kreeften kunnen niks met kunststof. Het is namelijk sterk en/of hard materiaal. En smaak- en reukloos, dus ze worden er niet door aangetrokken zoals dat wel het geval is bij de netjes of krimpkous om de boilies heen. Hooguit snuffelen ze er even aan om tot de conclusie te komen dat het geen voedsel is. En als de plastic korrels dan ook nog als popup wordt aangeboden, dan kan je er zeker van zijn dat het imitatieaas de meeste tijd vrij is van kreeften. Maar dat even snuffelen aan het imitatieaas door de kreeften, vergt wel de nodige voorbereiding. Het geheel moet namelijk kreeftproof worden gemaakt. Dit houdt in dat het stevig moet zijn, goed moet blijven vastzitten op de hair en niet in de knoop om de haak kan komen te zitten door toedoen van kreeften. En, heel belangrijk: gebruik imitatieaas waar geen smaak en geurstoffen aan zijn toegevoegd!

Een anti-kreeft rig

De oplossing om middenin een kreeftenplaag op karper te vissen hebben we gevonden in een stijve sliert drijvende imitatiemais met een opwaartse kracht die sterk genoeg is om een curved shank haak van maat 6 of 8 op te tillen. Voor maat 6 gebruiken we vier, en voor maat 8 drie korrels drijvende imitatiemais. De sliert mais komt pas vrij op de uiterste haakbocht zonder ook maar enige speling. Hierdoor wordt het dermate stijf zodat het nooit in de knoop kan komen te zitten. Stel dat de haak horizontaal wordt gehouden, dan moet de sliert dus ook min of meer horizontaal blijven hangen. Dit bereik je door krimpkous, met een diameter van 1,6 mm en een krimpverhouding  van 1:3, om de haak te stomen inclusief het oog tot de uiterste haakbocht. Het zinkende gedeelte wordt verzorgd door een Fox Kwik Change  Popup gewichtje. In de praktijk blijkt het gewicht BB (0,4 gram) voldoende om de rig te laten afzinken. Het is aan te raden om een stijf gecoat onderlijntje te nemen en alleen het gedeelte te strippen vanaf het gewichtje. Maak de onderlijn niet te lang, 20 cm is ruim voldoende. Eventueel kan je op de plek van het gewichtje een ringwartel monteren voor het geval je de stijve sliert imitatiemais direct op de leader van een helikoptermontage wilt gebruiken.

Om dit te bereiken monteer je allereerst de sliert imitatiemais, voorzien van een drijvende maisstopper, aan de onderlijn – dit heeft hetzelfde effect als een pelletstopper (zie boven). De haak wordt gemonteerd met een no knot en maak de hair dermate lang dat de sliert imitatiemais begint bij de uiterste haakbocht. Neem nu een stukje krimpkous met een zodanige lengte dat deze het oog tot, de uiterste haakbocht bedekt. Dit zou, naargelang de haakmaat, rond de 20 tot 24 mm liggen. Dan kan de krimpkous over de haak worden gestoomd. Monteer nu een Fox Kwik Change gewichtje op de onderlijn op ongeveer 1 cm van de haak om deze te laten zinken. Wel even vooraf testen of de rig, vanaf het gewichtje, daadwerkelijk goed omhoog komt te staan. Thuis test je dit simpel in een glas water. Op deze manier ontstaat een stijve imitatiemais popup rig die zijn enige flexibiliteit haalt uit het stukje onderlijn tussen het gewichtje en de haak. Ook kan de hoogte van de aaspresentatie altijd aangepast worden aan de omstandigheden door het Kwik Change gewichtje te verschuiven. En ten slotte: de rig is ook goed inzetbaar direct op de leader van een helikoptermontage door de verticale aasaanbieding.

Nog een anti-kreeft rig

Ben je fan van een aasaanbieding met een anti-eject functie? Dan kan je een vooraf gemaakte sliert drijvende imitatiemais, voorzien van een rigringetje (1), over een curve shank (8,9) haak laten schuiven tussen 2 stoppertjes (8). Het staat dan als een soort van Ronnie rig (9). Wij gebruiken hier een stukje soepele lijn (1) voor de draaiing van de rig, maar je kan er natuurlijk ook een ‘echte’ Ronnie rig van maken met een 360° wartel aan de haak en al. Zo’n vooraf gemaakte sliert drijvende imitatiemais aan een rigringetje (7) is ook altijd handig om los in de tacklebox te hebben zitten, samen met een doosje Kwik Change Popup gewichtjes (BB=0,4 gram) (8,9) en een doosje haakstoppertjes. In geval van nood (kreeften op de stek) is een drijvende sliert imitatiemais in een mum van tijd op een bestaande onderlijn gemonteerd.

Benodigdheden voor het maken van een ‘kreeftenproof’ sliert drijvende imitatiemais:

• Drijvende corn stops (Avid Carp Corn Stops Floating)
• Drijvende imitatiemais (Enterprise Tackle PopUp SweetCorn)
• Rigringetjes met een diameter van 3mm
• Dun sterk lijntje
• Boilienaald

Met behulp van een boilienaald (1) maak je allereerst een sterke sliert imitatiemais (7) die je als popup (9) kan inzetten. De kreeften kunnen hier helemaal niks mee omdat de gehele buitenkant uit taai en hard kunststof bestaat – er is namelijk geen lijn of stoppertje bereikbaar van buitenaf. Dit voorbeeld is geschikt om een Korda curve shank maat 8 (9) op te tillen. Voor maat 6 zijn drie korrels  imitatiemais plus het drijvende stoppertje nodig. De gebruikte merken hebben we uitvoerig getest en bezitten de juiste (en meeste) drijfkracht. Controleer dus vooraf als je andere merken imitatiemais of corn stoppertjes gebruikt, of het drijfvermogen goed genoeg is. En ten slotte: gebruik voor het vissen tussen de kreeften altijd unflavoured spul!

Ronnie rig

Nog niet zo heel lang geleden (tekst 2017) had bijna niemand van een Ronnie rig gehoord, maar hoe gemeengoed is deze rig hedendaags geworden. Een rig die er echt succesvol is uitgesprongen. En dat is knap in de drukke wereld van de boltrigs, waarbij ‘nieuwe’ rigs redelijk vaak niks extra’s toevoegen aan de reeds traditionele rigs. De Ronnie rig wordt ook wel spinner rig of spinna rig genoemd. En de reden waarom vermeld in dit artikel; het is een uitermate effectieve rig gebleken om in te zetten tussen een kreeftenplaag. En dan niet met een traditionele popup, maar met een imitatie popup. Een balletje van kunststof dus. Wederom liefst unflavoured. De kreeften kunnen niks met het balletje gemonteerd aan een Ronnie rig. Het kunststof is stevig, ligt niet op de bodem en de rig gaat niet zomaar in de knoop. En niet onbelangrijk; de Ronnie rig is een betrouwbare en razendsnelle prikker. Vooral het laatste is belangrijk bij gebruik van imitatieaas, de karper spuugt non-food namelijk net zo snel weer uit, en in die korte tijd moet de karper hangen. Tevens prikt deze rig bijna altijd in de onderlip, en blijkt zeer effectief op dressuurwater.

Hoe je met de Ronnie rig besluit te vissen is uiteraard geheel eigen keus. Met een stijve onderlijn, de zogenaamde stiff, of een soepel onderlijntje, het kan allemaal. Deze zijn kant-en-klaar te koop, maar je kan ze ook zelf knopen. Het kant-en-klaar in de winkel kopen is op zich geen slecht idee omdat sommige delen van de rig prima meerdere keren kan worden hergebruikt. Zoals de mini-wartel (meestal maat 20) om de popup aan de haaksteel te monteren, en de spinner wartel (meestal maat 10-11) voor de 360º draaiing van de curve shank haak. Maar zelf knopen kan ook, en heeft als grote voordeel dat je de rig mooi vooraf onder water kan uitbalanceren naargelang het drijfvermogen van de gebruikte imitatie popup, in plaats van alleen andersom. Probeer de Ronnie rig zo af te stellen, dat deze zonder onderlijn reeds netjes op de bodem blijft staan, dus zonder putty of popup gewichtje. Gebruik een lusje (achtknoop) om de spinner wartel te monteren, en doe wat putty of een popup gewichtje, zoals een Fox Kwik Change loodje, gedeeltelijk over deze lus om het geheel op de bodem te houden. Een siliconen slangetje is voldoende om de haak te fixeren over de spinner wartel, maar een stukje krimpkous kan niet verschuiven en is het veiligst. Bij het laatste is de haak wel moeilijker te vervangen mocht deze bot zijn geworden. Stoom de krimpkous zo recht mogelijk om de haaksteel en wartel. En ten slotte plaats je een hookbead zodanig dat de haakpunt in een hoek van 45º komt te hangen.

Waar nog meer op te letten?

• Heel belangrijk is dat het imitatieaas vrij moet zijn van toegevoegde smaak- en geurstoffen! Anders krijg je hetzelfde effect als dat van gewapende boilies in krimpkous of netjes, dat de kreeften voortdurend het aas belagen. Imitatieaas dat je met behulp van UV-licht kan laten oplichten kan wel gebruikt worden.
• Vis met imitatieaas altijd met een boltrig systeem. Het is de bijtreflex van de karper dat deze het imitatieaas pakt om het daarna (direct) uit te spuwen als hij merkt dat het geen voedsel is. In die handeling moet de karper zichzelf haken.
• ‘Speel’ eens wat met de kleur van het imitatieaas. Onze ervaring is dat roze/rood vaak een extra vangimpuls toevoegt.
• Geen vertrouwen in imitatieaas? Er bestond een tijd dat wij dat ook niet hadden. Vis er dan eens, om meer vertrouwen in te krijgen, op een visrijk water (zonder kreeften) mee.
• Met een vast inline lood zit er geen speling in de lijn waardoor stootjes veroorzaakt door de kreeften veel moeilijker te zien zijn. Een wartellood aan een safety clip heeft de speling van de lengte van de wartel waardoor stootjes wel te zien zijn. Ook met een helikoptersysteem zijn de eventuele stootjes goed zichtbaar. Met deze systemen heb je meestal een goede indicatie (door de vele doorkomende stootjes) of kreeften het op het haakaas gemunt hebben.
• Voer niet te veel maar wel regelmatig. Een grote hoeveelheid voer in één keer zal door een flinke hoeveelheid kreeften worden opgegeten. Beter is om het voer met regelmaat te verdelen over de sessie, zodat je zeker weet dat er wat voer ligt. Wat soms ook goed kan uitpakken is om enkele meters naast de voerplek te vissen. Scheelt in elk geval wat kreeften op en om het haakaas.
• De in dit artikel behandelde rode rivierkreeft komt in Nederland het meeste voor. Maar er zijn meer Amerikaanse exoten die een plaag kunnen (gaan) vormen, zoals de geknobbelde, gevlekte en de gestreepte Amerikaanse rivierkreeft. Geef overlast van kreeften meteen door aan de hengelsportvereniging. Maak van de gevangen Amerikaanse rivierkreeften foto’s als bewijs. Laat je niet wijsmaken dat het allemaal wel meevalt, want een gezonde populatie Amerikaanse rivierkreeften bestaat niet in ons viswater! Hoe sneller je erbij bent, hoe eenvoudiger het wordt om een plaag te voorkomen.

Johan

---

Publicatiedatum 01-08-2017 / laatste update 10-05-2020