Fulton's conditie factor - Karper Idee

Fulton’s conditie factor

 

Waarschijnlijk heb je wel eens gehoord van de Body Mass Index (BMI) voor mensen. Op basis van je leeftijd, geslacht, lengte en gewicht wordt er met de BMI bepaald of je overgewicht hebt of niet. En deze uitkomst is dan een indicatie over hoe het met je conditie gesteld is. Zo kunnen we ook bij vissen een indicatie over de conditie bepalen. Er zijn meerdere methodes om de conditie van vissen te bepalen. Eén ding hebben ze allemaal gemeen: ze gaan altijd uit van een bepaalde lengte (er zijn meerde manieren om de lengte van een vis te meten) én het gewicht van de vis. De moderne methodes zijn gebaseerd op een uitkomst in procenten die gerelateerd zijn aan vooraf bepaalde normen. Hedendaags zijn er voor de vele gekweekte soorten karpers geen vooraf bepaalde normen voorhanden wegens een erg grote diversiteit. Dan komt een oudere methode om de conditie van vissen te bepalen weer om de hoek kijken; de Fulton Index.
Fulton’s conditie factor

Een methode, die stamt uit 1904, is de Fulton Index (K). Deze geeft een waarde gebaseerd op een gezonde spiering die de index van K=1,00 heeft. Fulton’s conditie factor is simpel te berekenen met behulp van de volgende formule;

De formule van de Fulton IndexDe Fulton Index (K) waarbij W = Weight (het gewicht in gram) en L = Length (de totale lengte in centimeter)
De lengte opmeten
De totale lengte van een karper wordt gemeten met een gespreide staartvin op een plat meetinstrument

Als we de Fulton Index van karpers gaan bepalen is het van belang nauwkeurig de lengte te meten. De totale lengte (L) wordt bepaald door de karper op te meten met een gespreide staartvin (dus niet naar achter geschoven). Om consistente resultaten bij de Fulton Index te bereiken is  het belangrijk om de lengte van karpers altijd met een gespreide staartvin op te meten. Het meetlint wordt hierbij plat gelegd, dus niet (schuin) bovenop de karper. Dat laatste geeft namelijk een afwijking naar boven. Op deze manier de karper opgemeten is ook de methode die Sportvisserij Nederland gebruikt bij onderzoeken naar de visstand.

Wegen
Kleinere karpers kunnen héél nauwkeurig worden gewogen in een met viswater gevulde grote emmer op een platte digitale weegschaal

Als we de Fulton Index van karpers gaan bepalen is het van belang nauwkeurig te wegen. Het gewicht (W) bepalen we zo nauwkeurig mogelijk als het weeginstrument is geijkt. Veel digitale unsters geven bijvoorbeeld op 10 gram nauwkeurig het gewicht aan. Analoge unsters zijn vaak onderverdeeld in stappen van 100 gram. Traceer het weeginstrument op nul met daaraan de lege natte weegzak. Of weeg de karper met weegzak en al, en trek het exacte gewicht van de zeiknatte weegzak er achteraf af. Dit scheelt een handeling waardoor het een snellere methode is. De natte weegzak heeft namelijk een constant gewicht en hoeft dus niet steeds opnieuw te worden gewogen. Een andere methode die vooral handig is bij het wegen van wat kleinere karpers, is in een emmer of teil die op een platte digitale weegschaal staat. Een met viswater gevulde emmer of teil op nul traceren, en het gewicht van de karper kan je héél nauwkeurig aflezen. Dit is voornamelijk de methode die professionele viskwekerijen en Sportvisserij Nederland, tijdens onderzoeken naar de visstand, hanteren.

Een weeginstrument laat je hangen aan de daarvoor bedoelde bevestiging

Maar aan de waterkant wordt meestal een losse weegklok of ander mobiel (digitaal) weeginstrument gebruikt. Bij dit soort weeginstrumenten (unsters) is het zaak om niet het (vaak uit kunststof vervaardigde) omhulsel van het instrument – waar het metalen weegmechanisme in is gemonteerd – vast te pakken, maar het handvat of metalen ring bovenop de weegklok zelf. Deze is speciaal daarvoor gemaakt en is direct verbonden met het weegmechanisme. Dit zorgt ervoor dat het gewicht van de karper loodrecht ‘trekt’ aan het weegmechanisme. Als het omhulsel vastgepakt wordt tijdens het wegen, dan hangt het interne metalen weegmechanisme tegen de onderkant van het omhulsel, en tevens is de kans dat je het omhulsel een beetje schuin vasthoudt erg groot. Hierdoor ontstaat er een foutieve doorgave van de kracht op het weegmechanisme. Het hangt immers dan niet loodrecht naar beneden wat noodzakelijk is voor een nauwkeurige weging. Daarbij is vastpakken aan het omhulsel slecht voor de levensduur van je mooie weegklok.

Toepassingen

Door de K-waarde te berekenen, en deze te vergelijken over meerdere vangsten, kan er bepaalt worden hoe de conditie over een tijdsbestek verloopt. Een toename van de K-waarde houdt in dat de karper dikker is geworden, bij een afname dus magerder. Dit zie je niet direct af aan de lengtes en gewichten – een toename in lengte en gewicht kan namelijk toch een afname van de Fulton Index betekenen! De Fulton Index kan je berekenen per karper maar je kan deze ook middelen over een populatie. Hoe je de Fulton Index ook gebruikt, je krijgt in elk geval meer inzicht in de conditie van de aanwezige karpers en het viswater in het algemeen. En dat zonder moeite, wegen en meten doen veel karpervissers toch al standaard.

Per individuele karper

Met de gegevens over de lengte en het gewicht berekenen we de Fulton Index. Stel, we vangen een karper van 76 cm met een gewicht van 15 pond en 200 gram, dan is de Fulton Index: K = 100 x (7700 : 76³) = 1,75. Enkele jaren later vangen we dezelfde vis terug met een K van 1,60. Een afname van de Fulton Index betekent dat de vis magerder is geworden. Oorzaken kunnen zijn dat de karper op zijn retour is door ouderdom, stress heeft door te hoge hengeldruk en/of minder voedsel voorhanden heeft. De Fulton Index levert dus bij individuele vissen meer informatie op als deze meer dan eens kan worden bepaald. Let wel dat karpers met een hoge K-waarde niet perse een betere conditie hebben of gezonder zijn. Sommige kweekkarpers hebben namelijk een kogelronde bouw of kampen met overgewicht.

Het meerdere malen bepalen van de Fulton Index bij dezelfde vis levert informatie op over het verloop van de conditie. Links (2014) was de K=1,61, midden (2015) K=1,71 en rechts (2016) K=1,75. Het gaat conditioneel dus goed met deze fraaie opgroeiende spiegel.
Over een populatie karpers

Ook kan er van meerdere karpers uit een viswater, die qua bouw op elkaar lijken, de Fulton Index worden bepaald. Zo hebben we eens uit een putje met jonge, sterk op elkaar lijkende, karpertjes tot 55 cm de Fulton Index bepaald. Deze kwam gemiddeld (over meer dan 200 exemplaren) uit op K=1,45. Een jaar later lag deze waarde wat lager, terwijl opgroeiende karpers juist in waarde moeten stijgen. Een conclusie kan bijvoorbeeld zijn dat er teveel vis op dit putje zit en/of de hengeldruk te hoog is. In dit voorbeeld was er sprake van teveel karpers in verhouding met het aanwezige voedsel. Door het gemiddelde te berekenen van de Fulton Index over een populatie is het simpel om te bewijzen dat het beter, stabiel of slechter gaat met de karpers (en het viswater). Het bepalen van de K-waarde over meerdere karpers is tevens een handige tool om uitzettingen van dezelfde soort karpers, zoals bij de meeste spiegelkarperprojecten (SKP) het geval is, te monitoren. Daarom loont het altijd om een gevangen spiegelkarper, waarvan je vermoedt dat deze uit een Spiegel Karper Project (SKP) komt, terug te melden. Meer informatie over het terugmelden van spiegelkarpers is te vinden op de website van Belangenvereniging Verantwoord Karperbeheer (BVK).

Niet meer schatten, maar bepalen hoe zwaar een karper weegt vanaf een foto!

Met behulp van karperfoto’s uit een viswater met een bekende Fulton Index kunnen we nu ook het gewicht ervan bepalen. Laad een foto in Photoshop of een ander fotobewerkingsprogramma, en je kan de lengte van een karper redelijk opmeten. Meet met het liniaal-gereedschap (ruler tool) hiervoor een object met een bekende lengte, zoals een hand, horloge of pols, en verhoud dat naar de lengte van de karper. Je kan de lengte natuurlijk ook met een analoge foto, of digitaal op je monitor, en een liniaal bepalen – zolang je maar een object als referentie neemt die zich op dezelfde afstand van de karper bevindt. Op deze manier elimineer je de ‘foutmarges’ op foto’s genomen met groothoeklenzen, en/of karpers die met gestrekte armen zijn gefotografeerd. Met onderstaande afgeleide formule kan je dan het gewicht (W) berekenen omdat de Fulton Index (K) vaak al bij benadering bekend is. En door veel ervaring schat je de K-waarde van een karper uit een onbekend water op den duur ook steeds nauwkeuriger. De uitkomst (W) blijft een benadering, maar ver zou je er niet vanaf zitten!

Afgeleide formule om het gewicht (W) berekenen. De Fulton Index (K) moet dan bij benadering bekend zijn.
Het is helemaal geen extra werk
Bij gebruik van ons logboek wordt de Fulton Index (K) netjes voor je uitgerekend

Aangezien de meeste karpervissers hun vangsten toch al wegen en meten hoef je het alleen nog maar te berekenen. En maak je gebruik van ons gratis te downloaden logboek, dan wordt de Fulton Index zelfs netjes voor je uitgerekend over alle sessies, per sessie en per viswater. Zo kan je ten alle tijden de resultaten bekijken over de conditie van een individuele karper of hele populaties.

Johan


Publicatiedatum 28-02-2016 / laatste update 28-11-2022

Innovatief en creatief platform voor de karpervisser